Port naczyniowy - czym jest, jak działa, jak wygląda zabieg wszczepienia, wskazania i przeciwwskazania, oraz użytkowanie portu naczyniowego?

4.8

Ocena użytkowników: 16 ocen

Z artykułu dowiesz się:

Czym jest port naczyniowy?
Port naczyniowy - zastosowanie?
Port naczyniowy - wzkazania i przeciwwskazania do wszczepienia?
Port naczyniowy - jak wygląda zabieg implantacji?
Jak wygląda użytkowanie portu naczyniowego?

Sprawdź też

1. Jakie badanie krwi wykrywa raka? Test krwi na krążące komórki nowotworowe CTC

Data publikacji: 2023-12-01

Mimo znacznego postępu medycyny leczenie onkologiczne w tym chemioterapia jest trudnym okresem dla pacjenta. Wszczepienie portu naczyniowego może znacznie poprawić komfort leczenia pacjentów.

Port naczyniowy — czym jest port naczyniowy i w jakie jest jego zastosowanie?

Port naczyniowy jest to przewód umieszczony w żyle, z elementem na powierzchni ciała Pacjenta z możliwością łatwego nakłucia. Umożliwia to regularne, oraz bezbolesne podawanie wlewów w trakcie leczenia onkologicznego. Port naczyniowy jest też pomocny przy konieczności częstego pobierania krwi do badań. Port naczyniowy podnosi komfort pacjentów przechodzących długotrwałe terapie – nie muszą być poddawani wielorazowym wkłuciom w żyły. W Polsce wszczepia się port naczyniowy w leczeniu chorych na złośliwe nowotwory głównie poddawanych chemioterapii.

Port naczyniowy — wskazania do wszczepienia

chorzy, którzy są poddawani chemioterapii, u których nie ma bądź jest utrudnione wkłucie się do żył obwodowych;
jeśli występują ostre odczyny naczyniowe na podawane leki;
stosowane są drażniące lub silnie drażniące leki;
pacjenci, u których przewidywane są częste cykle chemioterapii lub wielogodzinne i wielodniowe wlewy;
podczas chemioterapii u dzieci od samego początku leczenia;
u dzieci w przypadku hemofilii w razie konieczności pilnego podawania czynników krzepnięcia;
w leczeniu paliatywnym, gdy konieczne jest podawanie drogą dożylną leków, płynów lub innych środków;
w leczeniu chorób przewlekłych (np. mukowiscydozy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc).

Port naczyniowy — przeciwwskazania do wszczepienia

czynna infekcja;
miejscowe zmiany zapalne lub inne zmiany skórne w okolicy planowanej implantacji;
zaburzenia morfologii krwi;
zaburzenia krzepnięcia krwi;
leczenie lekami przeciwkrzepliwymi w ciągu 24 godz. przed zabiegiem.

Port naczyniowy — Jak wygląda zabieg implantacji portu?

Wszczepienie portu dożylnego wykonuje lekarz na sali operacyjnej w warunkach pełnej sterylności, pod bezpośrednią kontrolą ultrasonografu i lampy rentgenowskiej. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym/nasiękowym i w sedacji dożylnej. Aby podczas zabiegu można było podawać pacjentowi niezbędne leki i płyny, konieczne jest wprowadzenie wenflonu do żyły obwodowej, najczęściej na dłoni lub przedramieniu. Cewnik naczyniowy najczęściej wprowadza się przez prawą żyłę szyjną wewnętrzną, a komorę portu umieszcza się pod skórą na klatce piersiowej poniżej obojczyka – najczęściej po stronie prawej, a w szczególnych sytuacjach po stronie lewej. W wyjątkowych sytuacjach cewnik wprowadza się przez żyłę podobojczykową lub żyłę udową (w okolicy pachwiny). Wybór żyły i strony, po której będzie wykonywany zabieg, zależą od wielu czynników, oraz od aktualnego stanu zdrowia pacjenta, planowanego leczenia, stanu skóry i tkanek w miejscu planowanego zabiegu i informacji o ew. wcześniejszych kaniulacjach naczyń. Często ostateczny wybór miejsca wszczepienia portu dokonywany jest już w trakcie wykonywania zabiegu. Po zabiegu pozostaje niewielka ( ok 3-4 cm) rana zeszyta podskórnym szwem wchłanialnym, oraz niewielkie uwypuklenie skóry nad komorą portu. W trakcie zabiegu pacjent będzie przebywał pozycji leżącej na plecach. Czas trwania zabiegu zazwyczaj wynosi około 30-40 min. Po zakończeniu zabiegu konieczny jest krótki okres obserwacji w sali pozabiegowej. Łączny czas pobytu w szpitalu to ok. 2-4 godz. Pomimo zastosowanego znieczulenia miejscowego w trakcie zabiegu mogą być odczuwalne nieprzyjemne dolegliwości (ucisk, rozpieranie, lekkie szczypanie).

Port naczyniowy — użytkowanie

Port może być wykorzystywany nawet przez wiele lat, nie ma określonego konkretnego czasu, po którym konieczne jest usunięcie portu. Liczba nakłuć portu jest praktycznie nieograniczona. Port może być używany praktycznie bezpośrednio po jego implantacji. Jedynie podawanie chemioterapii zalecane jest dopiero od następnego dnia po zabiegu. Należy stosować tylko igły z ostrzem o specjalnym szlifie przeznaczonym do nakłuwania portów. Igły te dostępne są w wielu aptekach i sklepach medycznych. Zakładanie igły do portu musi odbywać się z zachowaniem zasad aseptyki/sterylności. Igłę w porcie można utrzymywać maksymalnie przez 7 dni. Jeśli port nie jest wykorzystywany, aby zapobiec jego niedrożności, wskazane jest jego okresowe przepłukanie, które zalecane jest nie częściej niż co 6 miesięcy. Można to wykonać w oddziale macierzystym lub w innej placówce medycznej.

Port może zostać usunięty po zakończeniu leczenia, zalecane jest uzgodnienie z lekarzem prowadzącym.

Z obecnie dostępnych badań port naczyniowy
jest najbezpieczniejszym dostępem do centralnych naczyń żylnych zapewniający komfort pacjentowi podczas przyjmowania chemioterapii.
Port jest zaimplantowany podskórnie, co pozwala na swobodne użytkowanie.

Bibliografia : Jarosz J,Krzakowski M, Dworzański K, Czech I, Filipczyk-Cisarż E, Leś J. i in. (2006) Wszczepialne systemy dostępu naczyniowego o długotrwałym zastosowaniu („porty”)
Onkologia w Praktyce Klinicznej Vol.2, nr 1, s. 40–48.