Botulizm — co to? Jakie są objawy zatrucia jadem kiełbasianym? Jakie wykonać badania? Jakie są inne zastosowania toksyny botulinowej?

5.0

Ocena użytkowników: 6 ocen

Z artykułu dowiesz się:

Czym jest botulizm i jak można się zarazić bakterią Clostridium botulinum?
Jak wyglądają objawy i leczenie?
Jaka jest diagnostyka oraz postępowanie w przypadku zachorowania?
Zastosowanie toksyny botulinowej w medycynie.

Sprawdź też

Data publikacji: 2024-02-21

Botulizm — co to jest?

Neurotoksyny botulinowe (BoNTs) są najbardziej toksycznymi dla człowieka substancjami biologicznymi, których śmiertelna dawka (LD50) wynosi około 1 ng/kg masy ciała. Neurotoksyny botulinowe są produkowane przez Clostridium botulinum, rzadziej przez Clostridium butyricum, C. baratii i C. argentinense i są czynnikami etiologicznymi botulizmu, ciężkiej intoksykacji organizmu, której objawy mogą trwać do kilku miesięcy, a śmiertelność u ludzi dochodzi nawet do 10%. W Polsce rejestruje się rocznie kilkadziesiąt przypadków botulizmu ludzi oraz od kilku do kilkunastu ognisk botulizmu zwierząt. Zachorowania najczęściej występują u bydła karmionego kiszonkami zanieczyszczonymi neurotoksynami botulinowymi, rzadziej u koni (sianokiszonka) i dzikiego ptactwa wodnego (żerowanie na terenach zalewowych z rozkładającymi się szczątkami zwierząt.

Botulizm — Jak można się zatruć

Najczęstszą drogą zatrucia jest droga pokarmowa, czyli zjedzenie pokarmu, który zawiera jad kiełbasiany. Źródłem toksyny botulinowej są najczęściej szczelnie zamknięte przetwory jak konserwy mięsne, rybne czy przetwory domowe, na przykład warzywa wekowane w słoikach. Okres wylęgania, czyli czas, po którym pojawiają się objawy zatrucia, zależy od dawki toksyny i wynosi od kilku godzin do 14 dni. Objawy ujawniają się zwykle po 18–36 godzin od spożycia skażonej żywności. Im większa dawka toksyny, tym objawy występują wcześniej.

Botulizm — objawy?

nudności, wymioty i biegunka;
zaburzenia widzenia — nieostre i (lub) podwójne widzenie;
symetryczne niedowłady lub porażenia nerwów czaszkowych (opadanie powiek, osłabienie zaciskania szczęk — opadanie żuchwy, trudności w połykaniu i w mowie);
zstępujący wiotki niedowład czterokończynowy z porażeniem mięśni klatki piersiowej i przepony, co prowadzi do niewydolności oddechowej;
suchość błon śluzowych jamy ustnej i gardła;
przekrwienie spojówek;
ortostatyczne spadki ciśnienia tętniczego;
zaburzenia oddawania moczu.

Botulizm — diagnostyka?

Diagnostyka zatrucia opiera się na stwierdzeniu neurotoksyny w surowicy krwi i/lub w stolcu.
U osób z podejrzeniem zatrucia jadem kiełbasianym konieczna jest diagnostyka i leczenie w warunkach szpitalnych. Z uwagi na długi czas oczekiwania na wyniki badań potwierdzających rozpoznanie, główną rolę odgrywa na początku szczegółowy wywiad i badanie przedmiotowe. Watro wykonać takie badania jak:

podstawowe badania krwi i moczu;
badanie ogólne kału (z oceną mikroskopową spor bakterii);
analiza kału pod kątem obecności toksyny botulinowej oraz jego badanie mikrobiologiczne (posiew)
(EMG) - badanie elektrofizjologiczne mięśni.

Botulizm — leczenie

Należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. U osób w dobrym stanie ogólnym wykonuje się płukanie żołądka oraz podaje środki przeczyszczające.

Podaje się też antybotulinową surowicę. Przy pogorszeniu funkcji mięśni oddechowych, oddychanie odbywa się z pomocą respiratora.

Jeśli pomoc nie nadejdzie na czas, może nastąpić zgon.

Toksyna botulinowa — inne zastosowanie

Początkowo wykorzystywana była w leczeniu zeza, jednak z czasem zaczęto ją wykorzystywać również w innych gałęzi medycyny. Jest to jedna z najczęściej wykorzystywanych substancji w celu niwelowania zmarszczek i poprawiania wyglądu zewnętrznego pacjentów. Toksyna botulinowa jest lekiem, więc może być podawana tylko przez wykwalifikowany personel medyczny. Istnieje szereg wskazań i przeciwwskazań do wykorzystywania toksyny w medycynie estetycznej. Wśród najważniejszych wskazań do iniekcji toksyną wyodrębnić można: zmarszczki gładzizny czoła, poziome zmarszczki czoła, zmarszczki w okolicy ust oraz zmarszczki mięśnia szerokiego szyi i zmarszczki środkowej części twarzy. Iniekcja toksyną botulinową w precyzyjny i wybiórczy sposób umożliwia uzyskanie dobrego efektu klinicznego, z zachowaniem prawidłowego marginesu bezpieczeństwa farmakologicznego.
Leczenie toksyną botulinową jest również jednym z najskuteczniejszych sposobów leczenia migreny przewlekłej.
aplikowana jest po uprzednim zdiagnozowaniu, które mięśnie uciskając nerwy powodują migrenowe bóle. Zabieg wykazuje bardzo dużą skuteczność. Blisko 80% pacjentów po iniekcji botoksu odczuwa znaczne zredukowanie lub całkowity zanik dolegliwości bólowych.

Bibliografia:

1. Kukier E., Kwiatek K., Grenda T., Goldsztejn M., Dbski J. (2014) Botulizm – objawy choroby i możliwości diagnostyczne. Monografia Vol. 2. s. 54 - 60.

2. Jasińska E., Gross A., Kołodziejska E. (2014) Zatrucie jadem kiełbasianym. Opis przypadku. Aktualn Neurol. Vol. 14 Nr 3, s. 199–202.

3. Kukier E., Kwiatek K., Grenda T., Goldsztejn M. (2015). Botulizm – patogeneza i diagnostyka choroby. Życie Weterynaryjne Vol. 90 Nr,3. s. 163 -166.

Aktualizacja: 2024-02-21